Ayna seçimi

Aynalar, yuvarlak saplı takımların tutulması için kullanılır. Birçok ayna tipi bulunmaktadır ve ayna seçimi aşağıdakilere bağlı olarak değişir:

• Uygulama: parmak freze, matkap, kılavuz, rayba
• Parça malzemesi ve tolerans
• Üretim: yüksek hacimli veya karma
• Kesme sıvısı: kuru, emülsiyon, MQL – takım ile veya dıştan

Ayna karşılaştırması

Aşağıda en iyi ayna seçimini yapmanıza yardımcı olabilecek farklı ayna tipleri karşılaştırma tablosu bulunmaktadır.

	Yüksek hassaslıkta hidrolikayna	Sıkı geçme	Güç adaptörü	ER pens adaptörü	Weldon
Çektirme güvenliği, tork iletimi	Çok iyi	Çok iyi	İyi	Kabul edilir	Çok iyi
Kolay kullanım	Çok iyi	Kabul edilir	İyi	iyi	Çok iyi
Yüksek hassaslık	Çok iyi	Çok iyi	İyi	Kabul edilir	Kabul edilir
Esneklik	Çok iyi	İyi	Çok iyi	Çok iyi	Kabul edilir
Erişilebilirlik	Çok iyi	Çok iyi	Kabul edilir	iyi	Kabul edilir

Silindirik sap

Silindirik sap, dengeli şekilde sıkıştırılmıştır ve frezeleme, delik delme ve raybalama işlemleri için en iyi salgı hassasiyetine sahiptir. Düzlük veya kilit mekanizması yoktur, sapın tutucuya girmesinden önceye yönelik tork ve eksenel kuvvet sınırları mevcuttur.

Hidrolik ayna

Hidrolik membran yüksek sıkma kuvveti ve salgı hassasiyeti sağlar. Ayrı bir ekipmana gerek olmadan kolayca taşınabilir. İhtiyaç duyulan ayna sayısını azaltan ve soğutma sıvısının takım içinden (delik delme) veya pens tutucular içinden (frezeleme) uygulanmasına olanak sağlayan pens tutucular kullanılabilir.

Sıkı geçme ayna

Ayna deliği sap çapından biraz daha küçüktür, takım değişimi için ayna ısıtılarak genişletilir. Tutucu ve takım sapı arasındaki ısıl genleşme nedeniyle sıkı geçme aynalar genellikle yekpare karbür yuvarlak takımlar için kullanılır. Takımları değiştirmek için ısıtma ekipmanı gerekir ve her bir ayna yalnızca tek bir sap çapı ve soğutma sıvısı uygulaması içindir. Bu nedenle sıkı geçme tip, takım değiştirmeye yönelik takım ayarı alanı ile üretim için en uygunudur.

Sıkı geçme özelliği, orta ve yüksek sıkma kuvveti ile iyi erişilebilirlik ve yüksek salgı hassasiyeti sunar.

ER pens adaptörü (DIN6499)

Salgı hassasiyeti ve sıkma kuvveti, hidrolik veya sıkı geçme aynalarda olduğu kadar iyi değildir. Ancak ER pens tutuculu ayna, pens tutucular nedeniyle sahip olduğu yüksek esneklik sayesinde delik delme ve hafif frezeleme işlemleri için genel bir ekonomik çözüm niteliğindedir. Takım değiştirme tezgahta bir eleman (fikstür) ile gerçekleştirilebilir. Aynanın aşırı sıkılması nedeniyle hassasiyetin kaybolması ve aynanın hasar görmesi söz konusu olabileceğinden bunu önlemek için tork anahtarı kullanın.

Düzlüklü sap

Düzlüklü sap, torkun emniyet özelliğinin salgı hassasiyetinden daha kritik olduğu daha yüksek torklu uygulamalarda kullanılır.

ISO9766 sap için matkap adaptörü

Matkap adaptörü orta ve büyük delik delme işlemleri için uygundur. Matkapta yalnızca sıkıştırıcı eksenel kuvvetler olduğundan düzlük sap boyunca devam eder (çektirme riski yoktur) ancak en iyi stabilitenin sunulması için adaptör ile yüzey teması mevcuttur. Matkap adaptörü, Weldon adaptöründen farklıdır ve en yüksek stabilitenin sağlanması amacıyla alın tarafı yuvarlaktır ve sapı daha uzundur.

DIN 6535-HB sap için Weldon adaptörü

Weldon veya ‘frezeleme’ adaptörü, frezeleme uygulamaları için kullanılan geleneksel aynadır. Kısa düzlükleri sayesinde tork direnci ve çektirme güvenliği sunar. Ancak Weldon'un bir olumsuz tarafı, frezeleme takımlarının performansına önemli ölçüde etki eden bir faktör olan salgı hassasiyetidir. Çoğu zaman bu tip bir ayna, sıkı geçme veya hidrolik tip ile değiştirilmektedir.

Modüler vidalı bağlama

Modüler vidalı bağlama arabirimi, frezeleme ve delik işleme için birçok avantaj sağlar. Küçük tezgahlar için ayna ihtiyacını ortadan kaldırması, daha kısa mastar uzunluklarının kullanılmasına olanak vererek titreşimi büyük ölçüde azaltır. Uzun kullanma mesafeleri için sap malzemesi ve şekli, yekpare takımlara kıyasla daha kolay optimize edilebilir.

Frezeleme için daha uzun yekpare karbür takımları maliyetlidir, sadece uç kullanıldığında ise takım maliyetleri büyük ölçüde düşürülebilir.

Tezgah arabirim adaptörleri

Temel olarak küçük ve orta büyüklükteki tezgah milleri için kullanılır (HSK40/50/63 - dik konik #30, 40 - C3/C4/C5/C6). Tüm diğer aynalar montaj uzunluğunu artırır. Titreşimi azaltılmak ve verimliliği yükseltilmek için mastar uzunluğunu flanş temas yüzeyinin üç katı kadar kısaltın.

Silindirik – çelik/yekpare karbür

Sapın uzunluğu, aynadan en iyi çıkıntı uzunluğunu sağlayacak şekilde seçilir. Çelik kullanımı 3xD değerine, yekpare karbür kullanımı 8 x D değerine kadardır.

Konik – çelik/yekpare karbür

Konik şeklin stabilite üzerindeki etkisi büyüktür. Boşluğa izin verilen ve 5 eksenli işleme için her zaman konik şekil kullanılmalıdır. Konik yekpare karbür parmak frezelerin değiştirilmesi, takımlama maliyetlerini büyük ölçüde etkiler. Konik saplar, silindirik saplarda ve çelik için Coromant Capto®'da bulunur.

G küçük boy takım sapları - ağır metal

Sap çapının üç katı aşıldığında titreşim her zaman sorun olur. Çıkıntı uzunluğunun, gerekli mutlak minimum değerde olacak şekilde optimize edilmesi bir fark yaratacaktır. G küçük boy saplar, kesme çapından 0,3 mm (0,012 inç) daha kısadır ve hidrolik aynalar için özel pens tutucular ile birlikte kullanıldığında sap uzunluğu kolaylıkla değiştirilebilir. Uygulama alanı, sap çapının 3 ila 6 katı aralığındadır.

Kılavuz çekme için kare tahrikli silindirik sap

Kılavuz adaptörleri, otomatik takım değiştirme donanımlı tezgahlardaki kılavuz çekme işlemleri için tasarlanmıştır. Çektirme ve basınç yapısı, mil ilerlemesi ve diş hatvesi arasındaki farklılıkları dengeler. Kılavuzdaki hesaplanan ilerleme ile gerçek hatve arasındaki çok küçük farklar bile, kılavuz flanşlarında aşırı yüksek itme kuvvetlerine ve kesme basıncında yükselmeye neden olabilir. Silindirik kare sapa sahip kılavuzlar ile diş açarken, sap/kare ile aynı boyutta bir kılavuz adaptörünün kullanılması önemlidir.

Senkronize kılavuz çekme aynaları

CoroChuck® 970 gibi senkronize kılavuz çekme aynaları, radyal ve eksenel sapmaları düzelten bir mikro dengeleyiciyi temel alır. Kılavuz düzlüklerindeki itme kuvveti azalır ve böylece yüzey kalitesi artar, takım kullanım ömrü uzar. Senkronize kılavuz çekme aynaları, kare tahrikli ER pens tutucularını kullanır. Kullanılmadığı takdirde kılavuzun pens tutucu içinde dönmesine neden olacak yüksek tork nedeniyle kare olmayan bir pens tutucunun kullanılması tavsiye edilmez.

Hızlı değiştirilebilir

Hızlı değiştirilebilir özellikteki kılavuz adaptörlerinde, doğru boyuta sahip bir kılavuz adaptörünün kullanılması da önemlidir. Aksi halde, kılavuzun kırılma riski yükselir ve tamamlanan dişteki tolerans daha zayıf olur.

Senkronize kılavuz çekme donanımı olmayan tezgahlardan en iyi sonucu almak için aşağıdaki tavsiyelere uyulmalıdır:

• Tezgah ilerlemesini teorik değerden (diş hatvesi devri) %10 daha düşük programlayın. Böylece kılavuz hatve üzerinde daha net kesim yapacaktır
• Kılavuzun kırılmasını önlemek için kılavuz çekme derinliğini %10 azaltın
• Yumuşak malzemelerde (örn. alüminyum) derin delikler için kılavuz çekerken, ilerleme ve derinlik değerleri %3-5 azaltılmalıdır

Ayna seçimi/öneriler