İş parçası yüzeyi ölçümü

İş parçasının üzerinde oluşturulan yüzey yapısı üç temel parametre ile açıklanabilir:

• P profiliBirincil profil, genel bir profil.
• W profiliDalgalanma profili.
• R profiliYüzey pürüzlülüğü profili. R profili, uzun dalga parçalarını P profilinden ayırmak için bir kesme filtresi kullanılarak hesaplanır. R profili, dolayısıyla P profilinin kasıtlı bir modifikasyonudur.

Değerlendirmenin temeli

İş parçası yüzeyi yapılarını ölçerken değerlendirme, genellikle belirli bir referans uzunluğa dayanır. Referans uzunluk, parça tasarım çiziminde belirlenmemiştir, sonrasında yüzey yapısını ölçen kişi referans uzunluğu belirlemelidir.

Ölçüm uzunlukları

l_t= toplam uzunluk (başlangıç, değerlendirme ve durdurma uzunluğunu kapsar).

l_n= değerlendirme uzunluğu (standart olarak beş referans uzunluğu kapsar).

l_r= referans uzunluk.

R profiline göre parametreler:

R profilindeki en yaygın parametreler aşağıdaki gibidir:

R_a

Orta çizgi

Değerlendirilen profilin aritmetik ortalama sapmasının değerlendirilmesi.

R_a Profilin ortalama pürüzlülüğü

Dikey yönden bağımsız olarak değerlendirme uzunluğu içerisindeki düz bir çizgiden hareketle tüm sapmaların ortalama bir değeri. Bu, R_a değeri kullanılarak sapmaların tepe mi yoksa vadi mi olduklarını belirlemenin imkansız olduğu anlamına gelir. R_a tekil sapmalardan önemli ölçüde etkilenmez; bu da büyük bir tepenin veya bir çiziğin gözden kaçması riskinin olduğu anlamına da gelir.

Metal yüzeyler için en yaygın değerler R_a, 0,02 μm ve 3,5 μm arasındadır – değer ne kadar düşükse yüzey de o kadar pürüzsüzdür (0,02 μm = ayna boşluğu).

Ölçüm örneği resmi:

R_a= 2 μm

Yüzey yapıları çok farklı görünür ancak yine de aynı R_a değerini gösterir.

Ölçüm örneği resmi:

Rz Maksimum profil yüksekliği (ortalama)

Maksimum profil yüksekliği, değerlendirme uzunluğu içindeki en büyük tepe yüksekliği ile en büyük vadi derinliği arasında elde edilen, R_{z ,} tekil profil yüksekliklerinin ortalama değeridir. Genellikle beş referans uzunluğu bulunmaktadır ancak bu sayı modern ölçüm ekipmanları ile değişebilir. En yüksek sapmayı gösteren referans uzunluğundaki R_z değeri, R_zmax veya R_max olarak adlandırılır.

Ölçüm örneği resmi:

Rt Toplam profil yüksekliği

Toplam profil yüksekliği, (genellikle beş referans uzunluğu kapsar) değerlendirme uzunluğu içindeki en büyük profil tepe yüksekliği ile en büyük profil vadi derinliği yüksekliklerinin toplamıdır. Tek bir R_t değeri (R_z veya R_a ile birleşik değildir) R profilindeki en rijit taleplerden biridir.

Ölçüm örneği resmi:

R_p Maksimum tepe yüksekliği (ortalama)

Maksimum profil tepe yüksekliği, referans uzunluk içinde elde edilen en büyük tekil profil tepe yüksekliği R_p ortalama değeridir. Yüzey pürüzlülüğü parametresi, R_p, R_z ile birlikte yüzey karakteristikleri ile ilgili bilgi sağlayabilir.

Profil derinliği

Malzeme oranı

c = Referans seviyesi

RmrMalzeme oranı (Abbot-Firestone eğrisi)

Bir maddenin "aşınabilirliği" hakkında bir ölçüm elde etmenin en uygun yöntemi, yüzeyin malzeme oranını incelemektir. R_mr % olarak verilir. Malzeme oranının değerlendirilmesi, bir yüzey kusurunun seviyesini belirlemek için kullanılan basit bir yöntemdir.